Παρασκευή 2 Σεπτεμβρίου 2011

Σύσταση ενιαίας ανεξάρτητης αρχής δημόσιων συμβάσεων

Ομιλία του Νίκου Τσούκαλη στην ολομέλεια της Βουλής επί της αρχής, των άρθρων και του συνόλου του σχεδίου νόμου: «Σύσταση ενιαίας ανεξάρτητης αρχής δημόσιων συμβάσεων και κεντρικού ηλεκτρονικού μητρώου δημόσιων συμβάσεων – αντικατάσταση του έκτου κεφαλαίου του ν. 3588/2007 (πτωχευτικός κώδικας) – προπτωχευτική διαδικασία εξυγίανσης και άλλες διατάξεις».

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,  θα ξεκινήσω από τη θετική και κατ’ εμάς αυτονόητη θέση της Δημοκρατικής Αριστεράς υπέρ του συγκεκριμένου νομοσχεδίου. Η θέση μας αυτή υπαγορεύεται από την πάγια θέση του χώρου της ανανεωτικής Αριστεράς για τη διαχείριση μελετών δημοσίων έργων από ανεξάρτητη αρχή. Ήδη από τη Συνταγματική Αναθεώρηση του 2001 αλλά και του 2008 ως εισηγητής τότε ο Πρόεδρός μας, ο Φώτης ο Κουβέλης, είχε προτείνει συνταγματική πρόβλεψη για τον έλεγχο ανάθεσης και υλοποίησης των συμβάσεων από τη Βουλή με αντίστοιχη επιτροπή. Δεν εισακουστήκαμε, σκόπιμα θεωρούμε, όπως θα εξηγήσουμε στη συνέχεια.


Ας επισημάνουμε κάποια πράγματα που απαιτούν επιτακτικές απαντήσεις τόσο από την παρούσα Κυβέρνηση μέσω του παρόντος Υπουργού, όσο και από την προηγούμενη Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, μέσω του κοινοβουλευτικού της εκπροσώπου.

Πάρα πολλά ακούστηκαν μέχρι αυτή τη στιγμή στην Αίθουσα: Και προληπτικός έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου και έλεγχος από τις αρμόδιες επιτροπές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δυνατότητα προσφυγών στο Συμβούλιο της Επικρατείας για τη βασιμότητα και τη νομιμότητα των μελετών. Το ερώτημα είναι το εξής: Νύχτα τα βγάζω, νύχτα τα μπάζω, τι έχουν τα έρμα και ψοφάνε; Μάλιστα, υπήρχαν όλα αυτά. Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Το αποτέλεσμα αναφέρεται στην εισηγητική έκθεση και θα εξηγήσω στη συνέχεια.

Ο κ. Γείτονας είπε ότι εφαρμόζονται απαρέγκλιτα οι ευρωπαϊκές αρχές στο θέμα των συμβάσεων. Αρχίζω από το άρθρο 81 της Οδηγίας 18/2004, η οποία αναφέρεται στο νομοσχέδιο. Σύμφωνα με αυτό, τα κράτη-μέλη θα έπρεπε να εξασφαλίσουν την εφαρμογή της Οδηγίας με αποτελεσματικούς, προσπελάσιμους και διαφανείς μηχανισμούς. Για το σκοπό αυτό προτείνονταν τότε μεταξύ άλλων ο ορισμός και η συγκρότηση ανεξάρτητου φορέα. Προφανώς αναφέρονταν στην ανεξάρτητη αρχή που συστήνεται με το παρόν σχέδιο νόμου. Προφανώς, επίσης, θεωρούν ότι η εκτελεστική εξουσία σε όλη την Ευρώπη, ακόμη και στα πλέον ανεπτυγμένα κράτη, χρειάζονται αντίβαρα, γιατί η διαφθορά είναι διάχυτη.

Επίσης, σύμφωνα με την ίδια Οδηγία, θα έπρεπε όπως ομολογείτε στην αιτιολογική έκθεση, να λειτουργούν στοιχειώδες πλαίσιο εσωτερικής αγοράς για τις δημόσιες συμβάσεις, κοινώς αποδεκτά πρότυπα προμηθειών, σύστημα παρακολούθησης ανάθεσης και υλοποίησης των συμβάσεων, πρότυπα τεύχη δημοπράτησης, αλλά και σχέδια συμβάσεων, κεντρικό,  ηλεκτρονικό μητρώο.

Τρίτον, στα άρθρα 45, 47 και 48 της ίδιας οδηγίας έχουν τεθεί από το 2004, εδώ και επτά χρόνια –το επισημαίνω, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι- κριτήρια ποιοτικής επιλογής, οικονομικής και χρηματοπιστωτικής επάρκειας και τεχνικών και επαγγελματικών ικανοτήτων των οικονομικών φορέων, δηλαδή των εντολοδόχων.

Ειδικότερα στο άρθρο 45 αναφέρεται ότι κάθε οικονομικός φορέας μπορεί να αποκλείεται από τη συμμετοχή στη σύμβαση όταν εκτός των άλλων πρώτον έχει διαπράξει σοβαρό επαγγελματικό παράπτωμα που αποδεδειγμένα διαπιστώθηκε με οποιοδήποτε μέσο, δεύτερον δεν έχει εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του όσον αφορά την καταβολή των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης, την πληρωμή αποδοχών εργαζομένων αλλά και φόρων και τελών και τρίτον εάν είναι ένοχος σοβαρών ψευδών δηλώσεων κατά την παροχή των πληροφοριών που απαιτούνται ή όταν δεν έχει παράσχει τις πληροφορίες αυτές.

Επίσης στο άρθρο 47 προτείνονται εξειδικευμένοι τρόποι αξιολόγησης της οικονομικής και χρηματοοικονομικής επάρκειας. Αυτά είναι αυτονόητα ερωτήματα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, βεβαίως και ρητορικά. Γιατί από το 2004 που εκδόθηκε η οδηγία –για να μην πω από το 1988 που υπήρχε η προηγούμενη πρόβλεψη με αντίστοιχη οδηγία- δεν συστήθηκε ανεξάρτητος φορέας; Γιατί δεν επιδιώχθηκε έστω κατ’ ελάχιστο η θέσπιση των προαναφερόμενων «εργαλείων»;

Όσον αφορά δε στα κριτήρια επιλογής των οικονομικών φορέων-αναδόχων, τι έχουμε να πούμε; Εντάσσονται άραγε στις πιο πάνω προϋποθέσεις, κύριε Υπουργέ, η SIEMENS και οι άλλες εταιρείες που εμπλέκονται σε υποθέσεις που διερευνά η Βουλή; Έπρεπε βάσει των συγκεκριμένων διατάξεων να αποκλείονται από προμήθειες και από έργα του ελληνικού Δημοσίου; Τα διάσπαρτα σ’ όλη τη χώρα έργα-«φαντάσματα» οφείλονται μόνο στην κρίση ή και σε σκόπιμη αβλεψία; Τα ημιτελή έργα του εθνικού εργολάβου στην Αχαΐα οφείλονται απλώς και μόνο στην κακή συγκυρία; Είναι προφανές πως όχι.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, οι απαντήσεις είναι αυτονόητες. Τα δέκα τελευταία χρόνια υλοποιούνται στη χώρα μας δύο χρηματοδοτικά πλαίσια και τα λεφτά είναι πολλά και απ’ αυτά έπρεπε να «χορτάσει» το πελατειακό σύστημα. Απ’ αυτά μακροημέρευσαν εθνικοί εργολάβοι, πολιτικοί, οικονομικοί παράγοντες, διοικητικά στελέχη αλλά δυστυχώς και κομματικά ταμεία. Είχε διαμορφωθεί ένας «λαβύρινθος» κανόνων και διατάξεων που ήταν άνετα προσιτός σε λίγα εξειδικευμένα στελέχη της δημόσιας διοίκησης και των εργοληπτικών εταιρειών, διατάξεις κατακερματισμένες ανά κατηγορία έργων και με διάσπαρτους αναθέτοντες φορείς, πλαίσιο της απόλυτης αδιαφάνειας στη διασπάθιση του δημόσιου χρήματος, της αναπτυξιακής υπονόμευσης της ίδιας της χώρας και του λαού της. Αποτέλεσμα; Όργια υπερβάσεων, κατακερματισμοί έργων, υπερτιμολογήσεις με οδυνηρές συνέπειες για τους πολύτιμους δημόσιους πόρους αλλά και την ποιότητα των έργων, ένα καθεστώς νοσηρό που ήταν βασικός παράγοντας της ελληνικής κρίσης.

Κι όμως, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ακούστε το πρωτοφανές αλλά και ενδεικτικό του ελληνικού προβλήματος. Αναφέρεται μέσα στο νομοσχέδιο σε κάποιο σημείο: Οι ρυθμίσεις αυτές του νομοσχεδίου μας υπαγορεύτηκαν, μας επιβλήθηκαν από το περιβόητο Μνημόνιο, ωμή ομολογία, σαφής ομολογία ότι το ελληνικό πολιτικό σύστημα δεν ήταν αποφασισμένο να πάρει αυτές τις αποφάσεις.

Κύριε Υπουργέ, στην αιτιολογική έκθεση περιορίζεστε με ήπιο και σαφώς συμψηφιστικό τρόπο σε απλές διαπιστώσεις που σε τίποτα δεν απαντούν στην απαίτηση της κοινωνίας και των πολιτών για πραγματική κάθαρση. Ποιο είναι ακριβώς το κόστος για τη χώρα και το λαό της απ’ αυτές τις εγκληματικές και σκόπιμες παραλείψεις; Υπάρχουν συγκεκριμενοποιημένες πολιτικές ευθύνες γι’ αυτό και πού τις καταλογίζετε;

Το τελικό ερώτημα: Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, η αρτιότητά του -μ’ όλα τα επιπλέον στοιχεία τα οποία θα αναφέρουμε αύριο στην επί των άρθρων συζήτηση για τη βελτίωσή του- αρκεί για να εξαλείψει το νοσηρό φαινόμενο; Ο μέχρι τώρα έλεγχος του Ελεγκτικού Συνεδρίου γιατί δεν απέτρεψε το φαινόμενο; Διότι απλούστατα τίποτα δυστυχώς δεν έχει αλλάξει σ’ αυτήν εδώ τη χώρα σε περιφερειακό επίπεδο, τίποτα δεν έχει αλλάξει σ’ αυτή τη χώρα όσον αφορά νοοτροπίες και αντιλήψεις στελεχών των κυβερνώντων κομμάτων ανάλογα με τη θέση που βρίσκονται, εάν η Νέα Δημοκρατία βρίσκεται στη διοίκηση μίας περιφέρειας ή ενός δήμου ή εάν το ΠΑΣΟΚ έχει τις αντίστοιχες θέσεις.

Πώς γίνονται οι αναθέσεις του ΕΣΠΑ αυτή τη στιγμή; Στο βωμό της απορροφητικότητας, χωρίς καμία προστιθέμενη αξία, μόνο και μόνο για να παρουσιάσουμε δείκτες.

Δυστυχώς οι ημέτεροι εξακολουθούν να ζουν και να βασιλεύουν, εξακολουθούν να πιστεύουν ότι έχουν ένα κομμάτι από την πίτα. Ιδού λοιπόν η ρόδος ιδού και το πήδημα. Η αρχή αυτή έχει σοβαρό ρόλο να επιτελέσει με μια και μόνο προϋπόθεση: ότι θα αποδείξετε στην πράξη ότι έχετε την πολιτική βούληση να επιβάλλετε στους δικούς σας ανθρώπους που βρίσκονται στην περιφέρεια, που αυτή τη στιγμή διοικούν τις περιφέρειες, να αλλάξει κάτι σ’ αυτή τη χώρα. Ειδάλλως δεν έχουμε κανένα μέλλον.

Ευχαριστώ πολύ.