Παρασκευή 13 Νοεμβρίου 2009

Διαδικασίες πολιτογράφησης μεταναστών

ΕΡΩΤΗΣΗ ΒΟΥΛΕΥΤΩΝ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ

Το καθεστώς που διέπει την πολιτογράφηση αλλοδαπών ως πολιτών της Ελληνικής Δημοκρατίας είναι από πολλές απόψεις άδικο και αδιαφανές, ανάξιο μιας δημοκρατικής πολιτείας.
Ο νόμος 3284/04 περί Κυρώσεως του Κώδικα της Ελληνικής Ιθαγένειας καθορίζει περιοριστικά τις προϋποθέσεις για την πολιτογράφηση. Στην πράξη όμως η ερμηνεία των προϋποθέσεων επαφίεται στην πολιτική βούληση της αρμόδιας επιτροπής, με αποτέλεσμα οι αιτούντες πολιτογράφηση να μη μπορούν να επικαλεστούν αντικειμενικά κριτήρια που θα επιβάλουν την αποδοχή της αίτησής τους, πόσο μάλλον να την προσβάλουν σε δευτεροβάθμια επιτροπή και στα δικαστήρια αφού απαγορεύεται ακόμη και η αιτιολόγηση της τυχόν απορριπτικής απόφασης! (άρθρο 8).
Το υπέρογκο παράβολο που απαιτείται και η αδιαφανής διαδικασία αποθαρρύνουν πολλούς να υποβάλουν αίτηση πολιτογράφησης. Η απαιτούμενη γνωμοδότηση της «αρμόδιας αστυνομικής αρχής» επαναφέρει το καθεστώς του φακέλου που καταργήθηκε μετά την πτώση της Χούντας. Η αρμόδια επιτροπή καλείται να γνωμοδοτήσει για ζητήματα που τα μέλη της δεν έχουν τα προσόντα να κρίνουν, όπως για γνώσεις του αιτούντος, ή για ζητήματα που δεν μπορούν να κριθούν αντικειμενικά, όπως «για το ήθος και την προσωπικότητα».
Επίσης, οι σύζυγοι Ελλήνων πολιτών δεν δικαιούνται να πολιτογραφηθούν αυτομάτως.

Ερωτάται ο κ. Υπουργός

1.Προτίθεστε να θεσπίσετε, αντικειμενικά κριτήρια για την πολιτογράφηση, το δικαίωμα του αιτούντος να γνωρίζει όλα τα έγγραφα που σχετίζονται με την αίτησή του και τη δυνατότητα προσβολής απορριπτικών αποφάσεων;
2. Σκοπεύει η κυβέρνηση να καταργήσει το υπέρογκο παράβολο;

Οι ερωτώντες βουλευτές


Φώτης Κουβέλης

Νίκος Τσούκαλης


Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ


Θέμα: Απάντηση σε ερώτηση Βουλευτών Σχετ.: η αρ. 874/10-11-09 ερώτηση

Σε απάντηση της ανωτέρω ερώτησης, που κατέθεσαν οι Βουλευτές κ, Φ. Κουβέλης και Ν. Τσούκαλης, αναφορικά με την πολιτογράφηση αλλοδαπών, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:

1. α) Στις διατάξεις του Ν. 3284/2004 καθορίζονται συγκεκριμένες προϋποθέσεις (χρονικές και άλλες), συγκεκριμένα δικαιολογητικά και συγκεκριμένη διαδικασία προκειμένου για την πολιτογραφηθώ αλλοδαπών, ομογενών και αλλογενών, το σύνολο των οποίων αποβλέπει να διασφαλίσει την αντικειμενικότητα της όλης διαδικασίας.
Επιπλέον, η κρίση περί της απονομής της ελληνικής ιθαγένειας δια της πολιτογράφησης ενέχει ένα αξιολογικό στοιχείο, που αφορά στη συνολική εικόνα και συγκρότηση της προσωπικότητας του αιτούντος, προκειμένου να διαπιστωθεί η δυνατότητα ομαλής ένταξης του ως πολίτη με πλήρη δικαιώματα στο ελληνικό κράτος.

ΣΤΟ πλαίσιο αυτό δικαιολογείται η λειτουργία της πενταμελούς επιτροπής πολιτογράφησης, προκειμένου για τους αλλογενείς αλλοδαπούς, η οποία αποβλέπει στην διακρίβωση της συνδρομής στο πρόσωπο του αιτούμενου αυτήν συγκεκριμένων στοιχείων, ήτοι της επαρκούς γνώσης της ελληνικής γλώσσας, ιστορίας και του ελληνικού πολιτισμού, καθώς και σχετικά με το ήθος και την προσωπικότητα του, κατόπιν συνέντευξης, που πραγματοποιείται με τον αλλοδαπό.

Η θέσπιση της συνέντευξης αυτής, έχουσα το παραπάνω περιεχόμενο, υπηρετεί, σε κάθε περίπτωση, τον σκοπό της τελικής συνολικής αξιολόγησης της προσωπικότητας του αιτούντος την πολιτογράφηση και της διάγνωσης αφομοίωσης του στο ελληνικό περιβάλλον, αποτελώντας για τον λόγο αυτό και ουσιώδη τύπο της σχετικής διαδικασίας.
Εξάλλου, η συμμετοχή στην ίδια επιτροπή δύο μελών Ανώτατου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος, που καλύπτουν το γνωστικό αντικείμενο της κοινωνιολογίας και της ψυχολογίας, αποβλέπει στη διασφάλιση και της επιστημονικής τεκμηρίωσης της γνώμης που διατυπώνει η εν λόγω επιτροπή για τα ανωτέρω στοιχεία στον Υπουργό Εσωτερικών, προκειμένου να κρίνει ο ίδιος για την αποδοχή ή μη της αίτησης πολιτογράφησης.

Τέλος, η πρόβλεψη του νόμου για αποστολή στην αστυνομική αρχή του τόπου διαμονής του αλλοδαπού σχετικού ερωτήματος, προκειμένου αυτή να γνωμοδοτήσει για τυχόν στοιχεία που αφορούν στη δημόσιο τάξη και ασφάλεια της χώρας συμβάλλει στην άντληση στοιχείων σχετικά με την ολοκληρωμένη εικόνα της ποινικής κατάστασης των ενδιαφερόμενων αλλοδαπών.

β) Βασικό στοιχείο του κράτους δικαίου είναι η τήρηση από τα όργανα της διοικήσεως της αρχής της νομιμότητας, στοιχείο της οποίας αποτελεί η φανερή δράση (δημοσιότητα) αυτών.
Προς υλοποίηση των ανωτέρω, έχει καθιερωθεί το δικαίωμα του προσώπου να λαμβάνει γνώση διοικητικών και ιδιωτικών εγγράφων, το οποίο επιτρέπει και εγγυάται την πληροφόρηση των πολιτών για τις διοικητικές δραστηριότητες, τους δίνει τη δυνατότητα να τις αμφισβητήσουν και επομένως να υπερασπίσουν αποτελεσματικότερα τα γενικότερα συμφέροντα τους είτε ατομικά είτε συλλογικά.
Ειδικότερα, στις διατάξεις του άρθρου 5 Ν. 2690/1999, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, ορίζεται ότι:

"κάθε ενδιαφερόμενος έχει το δικαίωμα, ύστερα από γραπτή αίτηση του, να λαμβάνει γνώση των διοικητικών εγγράφων, Ως διοικητικά έγγραφα νοούνται όσα συντάσσονται από τις δημόσιες υπηρεσίες, όπως...(παρ. 1)
"όποιος έχει ειδικό έννομο συμφέρον δικαιούται ύστερα από γραπτή αίτηση του, να λαμβάνει γνώση των ιδιωτικών εγγράφων ττου φυλάσσονται στις δημόσιες υττηρεσίες και είναι σχετικά με υπόθεση του η οποία εκκρεμεί σε αυτές ή έχει διεκπεραιωθεί από αυτές" (παρ. 2)

"το κατά τις προηγούμενες παραγράφους δικαίωμα δεν υφίσταται στις περιπτώσεις που το έγγραφο αφορά στην ιδιωτική ή οικογενειακή ζωή τρίτου, ή αν παραβλάπτεται απόρρητο το οποίο προβλέπεται από ειδικές διατάξεις..." (παρ. 3).
Το παραπάνω νομοθετικό πλαίσιο, δεσμεύοντας ττλήρως την υπηρεσία μας, εφαρμόζεται απαρέγκλιτα από αυτή, παρέχοντας, σε κάθε περίπτωση, στους αιτούντες την απόδοση της ελληνικής ιθαγένειας το δικαίωμα πρόσβασης-γνώσης σε έγγραφα που τους αφορούν, υπό τους όρους και προϋποθέσεις που ορίζονται σε αυτό.

γ) Η πολιτογράφηση αλλοδαπού αποτελεί σήμερα κυριαρχικό δικαίωμα της Πολιτείας, η οποία το ασκεί, σε κάθε περίπτωση, καταρχήν ελεύθερα. Εν όψει αυτού, η αποδοχή ή όχι της αίτησης από τον Υπουργό εναπόκειται στην διακριτική του ευχέρεια, εφόσον, κατά ρητή πρόβλεψη του άρθρου 8 παρ. 2 του Ν. 3284/2004, για την απορριπτική κρίση δεν απαιτείται αιτιολογία.

Οι σχετικές διατάξεις, ως ιδιαιτέρου δημοσίου συμφέροντος αφού αφορούν και επηρεάζουν την ίδια την συγκρότηση της πολιτείας, συμπορεύονται, ειδικότερα, με την αντίληψη ότι ο Υπουργός, ενεργώντας ως εκπρόσωπος της Κυβέρνησης, μπορεί να αρνηθεί την πολιτογράφιση κατά συνεκτίμηση στοιχείων που σχετίζονται με τα γενικότερα συμφέροντα του κράτους.

Ενόψει δε, σύμφωνα με τα προαναφερθέντα, της φύσεως της σχετικής αρμοδιότητας του κράτους, προς την οποία δεν στοιχεί στο εθνικό δίκαιο δικαίωμα αστικής φύσεως του αλλοδαπού στην απονομή της ελληνικής ιθαγένειας με πολιτογράφηση, ο κανόνας αυτός δεν αντίκειται καταρχήν στο Σύνταγμα.

2. Σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του άρθρου 6 του Ν. 3284/2004, αλλοδαπός που επιθυμεί να πολιτογραφηθεί ως Έλληνας υποβάλλει προς τον Υπουργό Εσωτερικών αίτηση πολιτογράφησης, που συνοδεύεται, μεταξύ άλλων, από παράβολο, το ύψος του οποίου (1467,35 ευρώ) καθορίζεται στο άρθρο 59 του Ν. 2910/2001, όπου για πρώτη φορά καθιερώθηκε η εν λόγω υποχρέωση.

Εξάλλου, στο ττλαίσιο της μέριμνας του κράτους για την διευκόλυνση της πολιτογράφησης των ομογενών, λόγω των ιδιαίτερων δεσμών τους με την ελληνική Πολιτεία, προβλέπεται ήδη η απαλλαγή αυτών από την υποχρέωση καταβολής παραβόλου.
Ωστόσο, το Υπουργείο Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης έχει επίγνωση της σοβαρής επιστημονικής κριτικής που έχει ασκηθεί
στο συγκεκριμένο πρότυπο θεσμικής οργάνωσης καθώς και του γεγονότος ότι οι συγκεκριμένες επιλογές που βρίσκονται στη βάση του ανάγονται σε μια παρωχημένη πλέον περίοδο της πολιτικής ιστορίας της χώρα(; μας. Άλλωστε πτυχές του προτύπου αυτού όπως η έλλειψη υποχρέωσης της διοίκησης να αιτιολογεί σε οιαδήποτε περίπτωση την απόρριψη αιτήματος πολιτογράφησης, η εξαίρεση της διαδικασίας ολοκλήρωσης της σχετικής σύνθετης διοικητικής ενέργειας από κάθε, στην πράξη, προθεσμία ή, ακόμη, ένα εξαιρετικά υψηλό παράβολο, στερούμενο ανταποδοτικότητας που απλώς αποτρέπει το πλήθος των αιτημάτων, πράγματι δεν ανταποκρίνονται στην επικρατούσα σήμερα στον ευρωπαϊκό νομικό πολιτισμό αντίληψη περί κράτους δικαίου, ενοχλούν το κοινί) αίσθημα δικαίου, επάγονται σοβαρότατη ταλαιπωρία, κόστος και δυσαρέσκεια γιο ανθρώπους που συμβιώνουν \ι$ζ\ μας επί πολλά έτη και επιθυμούν να γίνουν ένας από εμάς και, σε κάθε περίπτωση, ως θεσμικές επιλογές υπολείπονται κατά πολύ του μέσου όρου των λοιπών κοινοτικών μας εταίρων. Για τους λόγους αυτούς και σε στενή συνάφεια με τη συνολική νομοθετική πολιτική που έχει εξαγγείλει προγραμματικά η κυβέρνηση για τη διαχείριση του μεταναστευτικού φαινομένου και την προώθηση της κοινωνικής ένταξης των μεταναστών, το Υπουργείο Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης με σύνεση και σοβαρότητα επεξεργάζεται σχετικό σχέδιο νόμου το οποίο Θα αποβλέπει στο να ανοίξει με εγγυήσεις κράτους δικαίου, στους μετανάστες εκείνους που, τηρώντας τους νόμους του κράτους έχουν πλήρως ενταχθεί και συμμετέχουν ενεργά στην κοινωνική ζωή της χώρας. Το εν λόγω σχέδιο πρόκειται σύντομα να τεθεί υπ'όψιν των κυβερνητικών οργάνων και εν συνεχεία της εθνικής αντιπροσωπείας.

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΑΓΚΟΥΣΗΣ