Δευτέρα 23 Νοεμβρίου 2009

Προβλήματα από τη λειτουργία των λιμενικών ζωνών

ΕΡΩΤΗΣΗ ΝΙΚΟΥ ΤΣΟΥΚΑΛΗ ΚΑΙ ΘΟΔΩΡΗ ΔΡΙΤΣΑ

Σύμφωνα με το ν. 2932/2002 που ψηφίστηκε απ’ την τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αλλά και το νόμο 3622/2007 της προηγούμενης κυβέρνησης της Ν.Δ. το καθεστώς λειτουργίας των λιμενικών ζωνών δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στις τοπικές κοινωνίες.

Το σημερινό νομοθετικό πλαίσιο στερεί το δικαίωμα των τοπικών κοινωνιών να έχουν αποφασιστικές αρμοδιότητες σχετικά με την ανάπτυξη των λιμενικών ζωνών και κυρίως των τμημάτων που δεν καλύπτουν λιμενικές εγκαταστάσεις. Η εφαρμογή του ν. 2932/2002 είχε σαν αποτέλεσμα την πλήρη απεμπλοκή και τον παραγκωνισμό όλων των τοπικών κοινωνιών και των φορέων της αυτοδιοίκησης απ’ το συνολικό σχεδιασμό των αλληλεπιδράσεων των πόλεων με τα λιμάνια τους.

Ο σχεδιασμός εκπονείται εν λευκώ και κατά το δοκούν από την ΕΣΑΛ (Επιτροπή Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων), η οποία μπορεί να πολεοδομεί, να χωροτάσσει και γενικώς να πράττει οτιδήποτε θα έκρινε σκόπιμο για την ευόδωση των επιχειρηματικών και κερδοσκοπικών επιδιώξεων των ανωνύμων εταιρειών. Η εφαρμογή του ανωτέρω νομοθετικού πλαισίου δημιούργησε σωρεία προβλημάτων στις τοπικές κοινωνίες και ήδη φορείς της αυτοδιοίκησης διεκδικούν να έχουν ουσιαστικό λόγο σε ότι αφορά τα χωροταξικά, πολεοδομικά, κυκλοφοριακά, περιβαλλοντικά και γενικότερα αναπτυξιακά θέματα του κυριότερου σημείου των πολεοδομικών τους ιστών που είναι οι λιμενικές ζώνες.

Πόλεις όπως η Πάτρα υφίστανται σοβαρότατες περιβαλλοντικές και όχι μόνο συνέπειες από τη λειτουργία των λιμενικών ζωνών χωρίς να έχουν ούτε τη δυνατότητα παρέμβασης αλλά ούτε και ανταποδοτικά τέλη απ’ τη λειτουργία των λιμένων.

Κατόπιν αυτών ερωτάται η κ. Υπουργός:

1) Προτίθεστε να επανεξετάσετε το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των λιμενικών ζωνών στην κατεύθυνση εκχώρησης αρμοδιοτήτων στους τοπικούς φορείς;

2) Προτίθεστε να καθιερώσετε ειδικό τέλος το οποίο θα αποδίδεται στην τοπική αυτοδιοίκηση για την αποκατάσταση των περιβαλλοντικών και κοινωνικών επιπτώσεων;

3) Πως σκέπτεστε να ικανοποιήσετε το αίτημα των φορέων της Πάτρας (Δήμος, ΤΕΕ, οικολογικές οργανώσεις κλπ.) που ζητούν την απόδοση των χώρων του παλιού λιμένα της πόλης στην τοπική κοινωνία;


Οι ερωτώντες βουλευτές



Νίκος Τσούκαλης
Θοδωρής Δρίτσας

Η απάντηση της υπουργού

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΗΜΟΚΡΑΤ1Α ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ & ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ΓΡ. ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ
Ταχ. Δ/νση :Ακτή ΒασιλειάδηΤαχ. Κώδικας: 18 5 10 ΠΕΙΡΑΙΑΣΤηλέφωνο :2104191464ΦΑΧ :2104179993
Πειραιάς 16 Νοεμβρίου 2009 Αριθ. Πρωτ.: 6611/637
ΠΡΟΣ : ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Δ1ΕΥΘΥΝΣΗ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ
ΤΜΗΜΑ ΕΡΩΊΉΣΕΩΝ

ΚΟΙΝ.: Ι. Βουλευτή κ. Θ. Δρίτσα
2. Βουλευτή κ, Ν, Τσούκαλη

ΘΕΜΑ: Λειτουργία λιμενικών ζωνών

ΣΧΕΤ: Η αριθ. πρωτ. 224/ 23-10-09 ερώτηση των Βουλευτών κ. κ, Θ. Δρίτσα και Ν. Τσούκαλη.

Σε απάντηση της ανωτέρω σχετικής, που κατατέθηκε στη Βουλή των Ελλήνων, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:

1. Με τον ν. 2932/2001 συγκροτήθηκε η Επιτροπή Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων (ΕΣΑΛ), με Πρόεδρο το Γενικό Γραμματέα Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής και με εκπροσώπους δέκα (10) Υπουργείων σε επίπεδο Γενικών Διευθυντών. Έργο της Επιτροπής είναι μεταξύ άλλων:
α. Ο γενικός σχεδιασμός των προγραμμάτων, των μελετών και των έργων για τη δημιουργία, βελτίωση και αναβάθμιση της λιμενικής υποδομής και ο καθορισμός των προτεραιοτήτων ανάπτυξης του λιμενικού δυναμικού της χώρας,
β. Η ιεράρχηση των εκτελεστέων έργων.
γ. Ο καθορισμός των προδιαγραφών εκτέλεσης λιμενικών έργων με στόχο την προσαρμογή της λιμενικής υποδομής στη νέα τεχνολογία ναυπήγησης πλοίων και στις νέες συνθήκες που δημιουργεί η απελευθέρωση της ακτοπλοΐας.
δ. Η παρακολούθηση εκτέλεσης των λιμενικών έργων, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, από τους αρμόδιους κατά περίπτωση φορείς.
ε. Η έγκριση, αναθεώρηση επικαιροποίηση των αναπτυξιακών προγραμμάτων και μελετών διαχείρισης (Μaster Plan) των λιμένων, με τα οποία θα καθορίζονται τα μέγιστα επιτρεπόμενα όρια της ζώνης λιμένα, οι επιτρεπόμενης προσχώσεις, οι χρήσεις γης, οι όροι και οι περιορισμοί δόμησης, οι κυκλοφοριακές ρυθμίσεις ναι κάθε αναγκαίο στοιχείο για την εξυπηρέτηση της λειτουργικότητας και της ασφάλειας του λιμένα.

2. Για την έκδοση της απόφασης προέγκρισης χωροθέτησης όλων των λιμενικών έργων που προβλέπεται από το άρθρο 14 (παράγραφος 2γ) του ν. 2971/2001 όπως αυτή αντικαταστάθηκε από την προκαταρκτική περιβαλλοντική εκτίμηση και αξιολόγηση σύμφωνα με το άρθρο 6 (παράγραφος 3) του ν. 3010/2002, απαιτείται σύμφωνη γνώμη της ΕΣΑΛ. Η σύμφωνη γνώμη υποκαθιστά τις γνωμοδοτήσεις των συναρμόδιων Υπηρεσιών, που προβλέπονται στο άρθρο 14 (παράγραφος 2) του ν. 2971/2001 και κατά τη διαδικασία της προκαταρκτικής περιβαλλοντικής εκτίμησης και αξιολόγησης. Με την αριθμ. 8216/86/2005/24-8-2005 υπουργική απόφαση καθορίσθηκαν τα θέματα λειτουργίας της Επιτροπής.

3. Πριν τη λήψη οποιασδήποτε απόφασης από την ΕΣΑΛ, επί προτάσεων πουυποβάλλονται από τους φορείς διοίκησης, χρήσης και εκμετάλλευσης των λιμένων,ενημερώνονται και διατυπώνουν την άποψή τους οι εκπρόσωποι όλων των συναρμοδίωνΥπουργείων.

4. Αναφορικά με την επιβολή ειδικού τέλους, σύμφωνα με τις διατάξεις τουάρθρου 26 (παράγραφος 13) του ν. 1828/1989 «Τροποποιήσεις της νομοθεσίας για ταέσοδα των δήμων και Κοινοτήτων» υπήρξε σχετική πρόβλεψη για την κατά περίπτωσηεπιβολή τέλους υπέρ των Ο.Τ.Α. σε κάθε όχημα που επιβιβάζεται σε επιβατηγό-οχηματαγωγό πλοίο και προορίζεται για λιμάνι του εξωτερικού. Το Συμβούλιο της Επικρατείας ωστόσο μι; την αρ. 2228/2000 απόφαση του έκρινε ότι η επιβολή τελών στα οχήματα με προορισμό μόνο τους λιμένες του εξωτερικού αποτελεί διάκριση και είναι αντίθετη με τον Κανονισμό της Ε.Ε. 4055/86.

5. Αναφορικά με το καθεστώς που διέπει τις χερσαίες λιμενικές ζώνες, δυνάμει του άρθρου εικοστού τέταρτου του ν. 2932/2001, συνήφθησαν μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου αφενός και των Οργανισμών Λιμένων Α.Ε. αφετέρου συμβάσεις παραχώρησης, σύμφωνα με τις οποίες παραχωρή0ηκε στους Οργανισμούς Λιμένων το αποκλειστικό δικαίωμα χρήσης και εκμετάλλευσης των χώρων που συμπεριλαμβάνονται σ:ην χερσαία λιμενική ζώνη τους.

Επιπρόσθετα, σύμφωνα με το άρθρο 22 του ν. 2971/2001. «Οι χώροι και όλα εν γένει τα κτήματα που περιλαμβάνονται στην Ζώνη Λιμένα είναι κοινόχρηστα δημόσια κτήματα και ανήκουν στο Δημόσιο κατά κυριότητα, η χρήση όμως και η εκμετάλλευση τους ανήκει στον οικείο φορέα διοίκησης και εκμετάλλευσης Λιμένα». Ως εκ τούτου όλες οι ζώνες λιμένων ανήκουν κατά κυριότητα στο Ελληνικό Δημόσιο, ενώ οι Οργανισμοί Λιμένων Α.Ε., και τα Λιμενικά Ταμεία έχουν τη αποκλειστικό δικαίωμα χρήσης και εκμετάλλευσής τους.

6. Σημειώνεται ότι οι χερσαίες ζώνες λιμένων είναι χώροι ειδικών χρήσεων, πουδιέπονται από ειδικό νομικό καθεστώς (άρθρο 22 του ν. 2971/2001), τα δε έργα εκτελούνται σε αυτές, στο πλαίσιο ανάπτυξης του λιμενικού δυναμικού της χώρας. Για την εξυπηρέτηση της εμπορικής, επιβατικής, ναυτιλιακής, τουριστικής και αλιευτικής κίνησης και γενικότερα της εύρυθμης λειτουργίας των λιμένων (άρθρο 18 του ν.2971/2001).

7. Η χερσαία ζώνη λιμένα χωροθετείται πέραν του εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως (άρθρο 19 του ν. 2971/2001). όπου δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις για την εκτός σχεδίου δόμηση και για τη δόμηση οικισμών. Με αποφάσεις της ΕΣΑΛ ρυθμίζονται τα θέματα που αφορούν και στην έγκριση, αναθεώρηση και επικαιροποίηση των αναπτυξιακών προγραμμάτων και μελετών διαχώρισης (Master Plan) των λιμένων, με τα οποία καθορίζονται τα μέγιστα επιτρεπόμενα όρια της ζώνης λιμένα, οι επιτρεπόμενες πρόσχωσης, οι χρήσεις γης, οι όροι και οι περιορισμοί δόμησης, οι κυκλοφοριακές ρυθμίσεις και κάθε αναγκαίο στοιχείο για την εξυπηρέτηση της λειτουργικότητας και της ασφάλειας του λιμένα (άρθρο δέκατο ένατο του ν. 2932/2001).
8. Όσον αφορά στην ανέγερση νέων κτηρίων, οι οικοδομικές άδειες στις χερσαίεςζώνες λιμένα εκδίδονται τυπικά από τις κατά τόπους Πολεοδομικές Υπηρεσίες (γιαλόγους ενιαίας αντιμετώπισης των κτηριοδομικών και οικοδομικών απαιτήσουν,δεδομένης της γειτνίασης των λιμένων με τον παρακείμενο πολεοδομικό ιστό), βάσειμελετών στο πλαίσιο ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης, που καθορίζονται μεσχετικές αποφάσεις της ΕΣΑΛ (άρθρο 9 του ν. 2987/2002, σε συνδυασμό με το άρθροδέκατο ένατο παράγραφος 2 ταυ ν. 2932/2001) και μετά από έγκριση της ΓενικήςΓραμματείας Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής.

9. Τυχόν παραχώρηση αρμοδιοτήτων των φορέων διοίκησης των λιμένων στουςτοπικούς φορείς θα οδηγούσε στην ύπαρξη δύο διαφορετικών φορέων διοίκησης καιεκμετάλλευσης επί της ίδιας χερσαίας ζώνης λιμένα, η οποία άρρηκτα συνδεδεμένη μετην αντίστοιχη θαλάσσια ζώνη (άρθρο 20 του ν. 2971/2001) είναι αδύνατον να χωρισθείαπ' αυτή. Σχετική επί τούτου είναι και η υπ' αριθ. 1047427/4612/ΒΟΟ10/3-6-2002 κοινήαπόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης καιΟικονομίας και Οικονομικών περί απευθείας παραχώρησης με αντάλλαγμα του δικαιώματος απλής χρήσης αιγιαλού και παραλίας στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) Α' βαθμού, όπως αυτή τροποποιήθηκε και παρατάθηκε, όπου αναφέρεται ότι της παραχώρησης προς τους Ο.Τ.Α. εξαιρούνται οι χώροι που βρίσκονται εντός χερσαίας ζώνης λιμένα και τους διαχειρίζεται π οικείος φορέας διοίκησης και εκμετάλλευσης λιμένα.


10. Η λειτουργία του νέου λιμένα Πατρών μετά την ολοκλήρωση των έργωνυποδομής θα αλλάξει στο προσεχές μέλλον τα δεδομένα λειτουργίας του υφιστάμενουλιμένα Πατρών.
Ο Οργανισμός Λιμένος Πατρών Α.Ε. (Ο.Λ.ΠΑ. Α.Ε.) προέβη σε σύνταξη μελέτης για την οργάνωση της ταυτόχρονης λειτουργίας των εγκαταστάσεων του υπάρχοντος και του νέου λιμένα Πατρών, από όπου θα προκύψουν οι απαιτήσεις σε λιμενικές εγκαταστάσεις και χώρους του υφιστάμενου λιμένα, που είναι απαραίτητοι για να συνεχίσουν να εξυπηρετούν τη λιμενική δραστηριότητα ή που μπορούν να αποδοθούν σε άλλες χρήσεις συμβατές με τις δραστηριότητες της πόλης και την ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών. Ειδικότερα, σύμφωνα και με τον Ο.Λ.ΠΑ. Α.Ε. αντικείμενο της ανωτέρω μελέτης -εκτός από λειτουργικά ζητήματα – είναι και η διερεύνηση ενδεχόμενων σεναρίων απελευθέρωσης τμημάτων της υφιστάμενης εγκατάστασης, οι απαιτούμενες ενέργειες για την προσαρμογή των απελευθερούμενων τμημάτων σε άλλες χρήσεις και πρόταση - πλαίσιο περί ανάπλασης λιμενικών μετώπων. Το αίτημα του Δήμου θα μπορούσε να εξετασθεί μετά το πέρας της ως άνω μελέτης.
Επιπλέον, ο Ο.Λ.ΠΑ. Α.Ε. στα τμήματα της λιμενικής ζώνης όπου μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν λιμενικές δραστηριότητες, έχει προχωρήσει σε συγκεκριμένες ενέργειες αναβάθμισης και ανάπλασης τους προς όφελος της πόλης γενικότερα και της ελεύθερης πρόσβασης των πολιτών στο θαλάσσιο μέτωπο, το οποίο έχει αναβαθμιστεί και συντηρείται με δικές του δαπάνες, στο πλαίσιο του προγράμματος του Οργανισμού γιο την Κοινωνική Εταιρική Ευθύνη ως Ανώνυμη Εταιρεία Κοινής Ωφέλειας. Συγκεκριμένα, ο Ο.Λ.ΠΑ. Α.Ε έχει διαμορφώσει μέτωπο στην νότια χερσαία ζώνη έκτασης 30.000 τ.μ. και ένα μέτωπο στο βόρειο τμήμα του λιμένα σε χώρους αναψυχής-πρασίνου κ.λπ. ενώ έχουν δημιουργηθεί εντός χερσαίας ζώνης λιμένα πέντε χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων δυναμικότητας 800 θέσεων.
Η ΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΛΟΥΚΑ Τ. ΚΑΤΣΕΛΗ